Roboty ziemne a zasady BHP

Każdy pracodawca musi zapewnić bezpieczne stanowiska pracy oraz dbać o zdrowie i życie zatrudnionych osób w firmie. Zasady BHP określają postępowanie pracownika w trakcie wykonywania obowiązków i są określone w Kodeksie pracy oraz regulaminie zakładowym. 

1. Czym są roboty ziemne?
2. Roboty ziemne – czas start!
3. Roboty ziemne a BHP
4. Bezpieczne wykonywanie wykopów
5. Jakie zagrożenia występują na budowie?

Prace ziemne to roboty budowlane, które polegają na wydobywaniu gruntu, jego przemieszczaniu czy nadawaniu mu innego kształtu, zgodnie z wymaganiami projektowymi. Występują podczas każdej budowy co oznacza, że są nieodzowną jej częścią.
Sposób wykonywania robót ziemnych różni się pod względem określonego rodzaju budowli, a także jej wielkości, warunków lokalnych czy czasu wykonania. Wyróżniamy dwie grupy robót ziemnych:

• podstawowe (niwelacja, wykopy, kształtowanie terenu) i wykończeniowe (wyrównanie dna wykopów, profilowanie nasypów, wyrównanie skarp, zagęszczanie)

• przygotowawcze i porządkowe (usunięcie humusu, wycinka drzew i krzewów, karczowanie pni, wytyczanie budowli, prace porządkowe).

Roboty w ziemi wykonuje się ręcznie lub mechanicznie. Na budowach między innymi możemy spotkać:

• koparki – maszyny, dzięki którym można przeprowadzić wykopy, wyburzenia, prace wydobywcze czy oddzielić urobek od gruntu. Sprzęt różni od siebie kształtem, rozmiarem oraz funkcjonalnością, ale zazwyczaj wykorzystuje je się do tego samego celu. Koparki kołowe wykorzystywane są przy utwardzonej powierzchni, a do grząskiego terenu idealne będą koparki gąsienicowe;

• spycharki – bardzo popularne maszyny budowlane. Ich praca polega na odspajaniu gruntu od podłoża lemieszem i przesuwaniu urobku bezpośrednio po podłożu na małe odległości. Wykorzystywane przy wszelkich wykopach, nasypach, niwelowaniu, profilowaniu podłoża oraz plantowaniu terenu;

• koparko-ładowarki – niezwykle uniwersalny sprzęt budowlany. Spełniają funkcję koparki oraz ładowarki, a do ich zadań należy załadunek oraz transport urobku na niewielkie odległości, wykopy wąskoprzestrzenne, zgarnianie, odśnieżanie, zamiatanie, frezowanie, sztaplowanie czy kopanie rowów;

• wywrotki – sprzęt przeznaczony do transportu materiałów sypkich. Istnieją różne rozmiary pojazdów: dwuosiowe, trzyosiowe oraz czteroosiowe;

• ładowarki – służą do załadunku oraz transportu urobku na bliskie odległości przy wykorzystaniu łyżki;

• walce drogowe – dzięki nim możemy zagęścić grunty.

Zanim przystąpimy do robót ziemnych zapoznajemy wszystkie osoby przebywające na terenie budowy z instrukcją bezpiecznego wykonywania prac budowlanych, a także obowiązującym planem BiOZ (Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia) – o ile jest obowiązek jego sporządzenia. Wszelkie prace wykonujemy starannie, z należytą dbałością o bezpieczeństwo, zdrowie i życie pracowników.

Zasady BHP dotyczące robót ziemnych można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. Jest to zatem wymóg prawa, który trzeba przestrzegać i oznacza, że roboty ziemne należy wykonywać tylko na podstawie projektu, który respektuje instalacje podziemne. Miejsce wykonywania robót ziemnych musimy ogrodzić oraz odpowiednio oznakować. Taśmy lub balustrady ostrzegawcze powinny być umiejscowione na wysokości 1.1 metra. Jeśli nie ma możliwości ogrodzenia terenu, musi on podlegać ciągłemu dozorowi. Obowiązkiem wykonawcy robót ziemnych jest wyznaczenie i oznakowanie strefy niebezpiecznej. Równie ważne jest, by przed przystąpieniem do robót ziemnych wytyczyć drogi dojazdowe i transportowe, a teren powinien być wyposażony w takie rozwiązania, by chronić go przed zalaniem.

Kolejnym obowiązkiem wykonawcy robót ziemnych jest umocnienie wykopów większych niż 1 metr. W tej sytuacji wykop musi mieć również zejście. W czasie zimy nie wolno wykorzystywać zabezpieczeń ażurowych. Urobek należy składować w odległości większej niż 0.6 metra od krawędzi wykopu. Nie można dopuścić do tego, by robiły się tzw. nawisy gruntu. Trzeba także zabezpieczyć urządzenia elektryczne przed wybuchem i określić drogę ewakuacji. Podjęcie się wykonania robót ziemnych wiąże się z koniecznością opracowania systemu łączności oraz alarmowania. Wszelkie zamknięte przestrzenie takie jak tunele, muszą być wyposażone w sprawną wentylację. Po opadach atmosferycznych i dużych zmianach pogodowych stan skarpy powinien być sprawdzony. Nigdy nie można dopuścić do tego, by pracownicy znaleźli się między krawędzią wykopu a maszyną.

Przy robotach ziemnych ważna jest dobra organizacja pracy. Maszyny trzeba umiejętnie dopasować do rodzaju wykonywanych prac. Niezmiernie kluczowe jest właściwe zsynchronizowanie sprzętu w celu bezpiecznej pracy.

Prowadząc roboty ziemne należy pamiętać o takich zasadach jak:

• zachowanie bezpiecznej odległości wykopów od istniejących budowli. Wchodzenie do wykopu, a także wychodzenie po rozporach i przemieszczanie osób urządzeniami służącymi do wydobywania urobku jest zabronione;
• zakładanie obudowy czy montaż rur w prędzej wykonanym wykopie o pionowych ścianach oraz na głębokości poniżej jednego metra wymaga tymczasowego zabezpieczenia osób klatkami osłonowymi lub obudową prefabrykowaną;
• przy wykonywaniu wykopów sprzętem należy wyznaczyć strefę niebezpieczną związaną z pracą tych maszyn;
• za każdym razem wykonując prace w wykopie należy sprawdzić jego stan;
• prace w wykopach o głębokości większej niż dwa metry oraz prace ziemne prowadzone metodą bezodkrywkową muszą być wykonywane przez co najmniej dwie osoby;
• składowanie urobku i materiałów w odległości mniejszej niż 0,6 m od krawędzi wykopu jest zabronione.

Najczęściej wykonywanym zadaniem przy robotach ziemnych są wykopy. Jak powinny zostać przeprowadzone? Otóż wykop ze skarpami wykonuje się w celu zabezpieczenia ścian przed osuwaniem się gruntu. Pochylenie skarpy zależne jest nie tylko od rodzaju gruntu, ale również od warunków atmosferycznych oraz czasu utrzymania wykopu. Wykonując wykop ze skarpami o bezpiecznym nachyleniu, należy w pasie terenu przylegającego do górnej krawędzi skarpy, na szerokości równej trzykrotnej głębokości wykopu, wykonać spadki, które umożliwiają łatwy odpływ wód opadowych w kierunku od wykopu. Pamiętać należy o sprawdzaniu wykopu i skarp, szczególnie po deszczu, mrozie czy dłuższej przerwie w pracy. Wykopy o ścianach pionowych powinny być należycie zabezpieczone przed osuwaniem ziemi, a bezpieczne nachylenie ścian wykopów powinno być określone w dokumentacji projektowej.

Zagrożenia na budowie możemy podzielić na:

• zagrożenia dla osób przebywających na budowie, ale nie prowadzących prac ziemnych (narażone są na wpadniecie do wykopu. Aby temu zapobiec należy wykop odpowiednia oznakować – na czas zmroku oraz nocy ustawić trzeba balustrady zaopatrzone w czerwone stałe bądź żółte migające światła ostrzegawcze. Balustrady o wysokości 1,1 m ustawia się w odległości co najmniej jeden metr od krawędzi wykopu. Na oporęczowaniu konieczne jest umieszczenie widocznego napisum – „GŁĘBOKIE WYKOPY”, „OSOBOM POSTRONNYM WSTĘP WZBRONIONY”. Jeżeli natomiast teren robót ziemnych nie może być ogrodzony, wykonawca robót musi zapewnić stały jego nadzór)
• zagrożenia dla tych, którzy prowadzą roboty ziemne (narażone między innymi na zasypanie w wyniku zawalenia się ścian wykopu, wpadnięcie do wykopu na przykład poprzez łyżkę koparki, osunięcie się ziemi z krawędzi wykopu czy poślizgnięcie się).

Jakie mogą być przyczyny wypadków?

• podejmowanie prac w wykopach niezabezpieczonych przed możliwością przysypania pracownika,
• składowanie materiału przy krawędzi wykopu,
• pośpiech przy wykonywaniu robót,
• brak oceny ryzyka zawodowego.

Jak wyeliminować zagrożenia?

Zdecydowanie ograniczyć je można poprzez stosowanie rozwiązań zawartych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6.02.2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. nr 47 poz. 401). Jednym z nich jest na przykład zabezpieczenie ścian wykopu od jednego metra głębokości przez wykonanie wykopu ze skarpami pochylonymi bądź wykonanie umocnienia pionowych ścian.

Realizujemy profesjonalne usługi w zakresie wykonywania rozmaitych robót ziemnych. Ich celem jest przygotowanie powierzchni pod zabudowę lub wybraną konstrukcję. Posługujemy się specjalistycznym sprzętem renomowanych marek. W naszej pracy wykorzystujemy skuteczne i tradycyjne metody. Posługujemy się również zupełnie nowoczesnymi sposobami oraz nowinkami technicznymi. Z uwagą słuchamy kontrahentów, ponadto zawsze staramy się sprostać ich wymaganiom, a zasady BHP stawiamy nade wszystko.

Potrzebujesz firmy, która w profesjonalny sposób wykona dla ciebie roboty ziemne? Zamów bezpłatną wycenę swoich prac!